- fot. Ostrowite Prymasowskie
Wieś nad jeziorem Ostrowickim. Niekiedy nazywana też Ostrowitym Arcybiskupim. Położona jest ok. 11 km od Witkowa. Nad jeziorem kościół z 1860 roku z wieżą dobudowaną w 1905 r. Obok dzwonnica z początku XIX wieku. We wsi chata o konstrukcji szachulcowej z pierwszej połowy XIX wieku. Wieś w 2011 roku liczyła 140 mieszkańców.
1237 roku.
Pierwsza wzmianka o Ostrowitym. Książe Wielkopolski Władysław Odonic nadaje wieś Januszowi, kanclerzowi arcybiskupa gnieźnieńskiego Fulkona.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII.
1250 roku.
Janusz odstępuje wieś kościołowi gnieźnieńskiemu.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII.
1397 roku.
Rozgraniczenie Ostrowitego od Jerzykowa, wsi klasztoru trzemeszeńskiego.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII.
1564 roku.
Wieś liczy 14, 5 łana ziemi kmiecej i 4 łany ziemi sołtysiej .We wsi mieszka krawiec i rybak, działa też karczma.
- Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl
Ok. 1577 roku.
Franciszek Podgórski, kanonik kolegiaty św. Jerzego w Gnieźnie, będący plebanem w Ostrowitym odnowił chylący się ku upadkowi miejscowy drewniany kościół.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII.
1837 roku.
Wieś liczy 23 domy w których mieszka 260 osób.
- J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok.
Ostrowite Prymasowskie i okolice na mapie z 1839 roku.
1886 roku.
Ostrowite Prymasowskie zwane w też w tym okresie Kościelnym posiada 31 domów i 323 mieszkańców. W tym 288 katolików i 35 protestantów. Większe własności ziemskie posiadają :
- Cecylia Robaszkiewicz – 93 ha.
- C. Grylewicz – 155 ha.
- Probostwo – 154 ha.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII.
Ostrowite Prymasowskie na mapie z 1893 roku.
21 Luty 1929 roku.
Rozpaczliwy krzyk służącej.
W nocy z dnia 21 na 22 Lutego br. usiłowała pozbawić się życia przez wypicie esencji octowej służąca Janina K. (dalsza część nazwiska nieczytelna) zamieszkała w Ostrowitym Prymasowskim pow. gnieźnieńskiego. Desperatkę przewieziono w ub. poniedziałek do lekarza dr. Bednarka w Witkowie, który przekazał ją do szpitala Czerwonego Krzyża w Gnieźnie.
- Gazeta Gnieźnieńska ”Lech” Nr 50 z dnia 1 marca 1929 roku.
1930 roku.
Wieś liczy 303 mieszkańców. Więksi właściciele ziemscy to :
- Chojnowski Jan
- Grylewicz Stanisław
- Stachurski Józef
We wsi działa Kółko rolnicze. Działalnością gospodarczą zajmują się :
- Wiatrak – Galewska W.
- Wyszynk trunków – Drzargowski St.
- Szewc – Szymański J.
- Rybołówstwo – Grylewicz T.
- Na podst. Księga adresowa Polski 1930 r.
14 Listopad 1930 roku.
Tego dnia Gazeta Gnieźnieńska ” Lech ” w Nr.264 pisała :
Pożar w Ostrowitem Prymasowskim. Kilka dni temu z niewiadomych przyczyn wybuchł pożar w zagrodzie gospodarza p. Drzazgowskiego w powiecie gnieźnieńskim. Pastwą płomieni padły stodoła, chlew, stajnia i obora, ogólnej wartości 17 000 zł.
1 Luty 1931 roku.
Opis napadu rabunkowego na miejscowego rolnika. Zobacz art. poniżej.
